Xu hướng thị trường & người tiêu dùng nửa cuối 2023 – đầu 2024

Xu hướng thị trường và tâm lý người tiêu dùng Việt Nam năm nay thay đổi như thế nào trong bối cảnh nền kinh tế vẫn đang đối mặt khó khăn và xu hướng cắt giảm chi tiêu toàn cầu? Những insights nào ảnh hưởng đến quyết định chi tiêu trong mùa lễ hội kéo dài liên tục từ tháng 10.2023 đến tháng 02.2024? Các thương hiệu cần ra quyết định cắt giảm ngân sách hay vẫn đầu tư vào các chiến dịch Marketing nhưng đảm bảo được các mục tiêu ngắn hạn và dài hạn?

Trong bài viết này, PMAX sẽ giúp các marketers, nhà quản lý và nhà lãnh đạo doanh nghiệp cập nhật những xu hướng đang nổi bật trên thị trường và đi sâu vào thói quen, hành vi của người tiêu dùng trong mùa lễ hội cuối năm 2023 – đầu năm 2024.

Tình hình kinh tế

Tổng quan tình hình kinh tế 6 tháng đầu năm 2023

Theo Tổng cục Thống kê Việt Nam, tăng trưởng GDP quý 2 của Việt Nam tăng 4,14%, lạm phát vẫn được kiểm soát. Tuy nhiên, tình hình kinh tế trong nửa đầu năm 2023 phản ánh sự thay đổi phức tạp của các yếu tố trong nước (giá bán hàng hóa, hành vi/thói quen mua sắm, sự cẩn trọng của người tiêu dùng v.v…) và quốc tế (FDI, xuất nhập khẩu, cán cân thương mại,…). Lạm phát duy trì ở mức ổn định nhờ vào các biện pháp kiểm soát kỹ thuật và quản lý chặt chẽ từ chính phủ (Ngân hàng nhà nước hạ lãi suất điều hành 4 lần liên tiếp từ tháng 3/2023; lãi suất cho vay giảm nhẹ; v.v…). Sự kiểm soát này giúp duy trì sức mua của người dân và góp phần ổn định tình hình kinh tế. Tuy nhiên, các biến động trong giá cả vẫn ảnh hưởng đến động thái tiêu dùng và quyết định đầu tư của người dân và doanh nghiệp.

Tỷ suất thay đổi các chỉ số kinh tế trong nước – Nguồn: GSO

Dự đoán tình hình kinh tế trong nửa sau năm 2023

Hiện tại, kinh tế Việt Nam đã bước vào nửa cuối năm với những kỳ vọng tích cực hơn. Trong báo cáo mới nhất, Ngân hàng Standard Chartered dự báo kinh tế Việt Nam sẽ phục hồi trong nửa cuối năm 2023.

“Chúng tôi nhận thấy những dấu hiệu sớm của sự phục hồi kinh tế và tăng trưởng GDP của Việt Nam nửa cuối năm dự báo đạt 7% so với cùng kỳ (từ mức 3,7% trong nửa đầu năm). Điều này cho thấy sự phục hồi rõ ràng hơn trong 6 tháng cuối năm. Nhìn chung, chúng tôi cho rằng triển vọng trung hạn vẫn hứa hẹn với sự mở cửa và ổn định của nền kinh tế Việt Nam”, bà Michele Wee, Tổng Giám đốc Ngân hàng Standard Chartered Việt Nam nhận định.

Dự báo tăng trưởng GDP trong Quý 3 & Quý 4, 2023 – Nguồn: Standard Chartered

Ông Tim Leelahaphan – chuyên gia kinh tế phụ trách Thái Lan và Việt Nam, Standard Chartered chia sẻ: “Triển vọng kinh tế của Việt Nam trong trung hạn vẫn rất tích cực khi nền kinh tế tiếp tục duy trì sự ổn định và thực hiện chính sách mở cửa.”.

Tuy nhiên, việc đạt được mức tăng trưởng 7% không dễ dàng. Vẫn tiềm ẩn nhiều thách thức ảnh hưởng trực tiếp đến các hoạt động phát triển kinh doanh của doanh nghiệp, đồng thời áp lực lạm phát vẫn còn tồn tại và có thể ảnh hưởng đến việc duy trì mức tăng trưởng dự kiến.

Xu hướng thị trường

Cuối năm là mùa mua sắm cao điểm nhất trong năm

Những dịp mua sắm cao điểm cuối năm ở Việt Nam là một cuộc đua marathon của các nhãn hàng với hàng loạt sự kiện liên tục, bắt đầu từ tháng 10 đến Tết dương lịch, Tết nguyên đán và Valentine (2024).

Các sự kiện mua sắm cao điểm cuối năm ở Việt Nam – Nguồn: Tổng hợp

Trong nửa cuối năm 2023, xu hướng thị trường ở Việt Nam mang theo những nét đặc trưng sau:

Thương mại điện tử và trải nghiệm mua sắm online: Sự phát triển và trưởng thành của thương mại điện tử không chỉ ở các sự kiện lớn như Ngày Độc thân, Black Friday hay Cyber Monday, mà còn trong những ngày lễ truyền thống. Người tiêu dùng ngày càng ưa chuộng mua sắm trực tuyến để tiết kiệm thời gian và tận hưởng những ưu đãi hấp dẫn.
Sự gia tăng trong chi tiêu vào các sản phẩm mang yếu tố bền vững, thân thiện với môi trường: Mối quan tâm về tác động của hoạt động mua sắm đối với môi trường và xã hội đang thúc đẩy sự lựa chọn hàng hoá. Người tiêu dùng tìm kiếm các sản phẩm có nguồn gốc và sản xuất mang yếu tố bền vững, đồng thời hạn chế lãng phí và tác động tiêu cực đối với môi trường.
Sự gia tăng trong việc ưu tiên trải nghiệm mua hàng: Người tiêu dùng ngày càng chú trọng đến trải nghiệm mua sắm và dịch vụ chất lượng hơn. Các doanh nghiệp phải đổi mới để cung cấp trải nghiệm tốt hơn thông qua việc tối ưu hóa quy trình mua sắm, tương tác trực tiếp với khách hàng và tạo ra những trải nghiệm độc đáo từ online đến offline.
Chương trình khuyến mãi và ưu đãi: Các chương trình khuyến mãi và giảm giá không chỉ giới hạn trong các dịp lễ lớn mà còn kéo dài suốt chuỗi ngày lễ và kỳ nghỉ. Người tiêu dùng có thể mong đợi những cơ hội tiết kiệm không chỉ tại một thời điểm cụ thể, mà liên quan đến nhiều sự kiện trong khoảng thời gian ngắn.
Tích hợp công nghệ trong trải nghiệm mua sắm: Công nghệ như trí tuệ nhân tạo, thực tế ảo và tương tác qua chatbot đang được tích hợp để cung cấp trải nghiệm mua sắm tốt hơn. Điều này giúp cá nhân hóa trải nghiệm của người tiêu dùng và tạo ra một môi trường mua sắm thông minh và tiện lợi hơn.

Xu hướng người tiêu dùng

Yếu tố thúc đẩy hành vi mua sắm của người tiêu dùng

Hành vi của người tiêu dùng Việt Nam được thúc đẩy bởi sự phục hồi kinh tế và tin tức tích cực mà họ được tiếp xúc.

Tăng trưởng GDP và sự phục hồi của các ngành chủ chốt (bán lẻ, tiêu dùng nhanh, ngành hàng chăm sóc cá nhân, chăm sóc nhà cửa, v.v…) tạo ra sự tin tưởng và an tâm cho người dân về tương lai, đồng thời khôi phục mức độ sẵn sàng của họ để chi tiêu và đầu tư. Người tiêu dùng có xu hướng tìm kiếm nhiều sản phẩm và dịch vụ hơn (việc tìm kiếm này giúp người tiêu dùng đang chủ động so sánh giá giữa các kênh để tìm ra các ưu đãi tốt nhất), thúc đẩy hoạt động mua sắm và tạo động lực cho kinh tế nội địa.

Biểu đồ đo lường niềm tin tài chính của người tiêu dùng Việt Nam – Nguồn: Kantar

Một yếu tố quan trọng khác là tâm lý và tư duy của người tiêu dùng. Tin tức tích cực và tình hình kinh tế khả quan có thể tạo ra một tâm trạng tích cực, khiến cho người tiêu dùng cảm thấy thoải mái hơn trong việc chi tiêu. Sự tự tin về tương lai kinh tế có thể thúc đẩy họ tham gia vào các hoạt động tiêu dùng, từ mua sắm hàng hóa đến trải nghiệm dịch vụ và du lịch.

Sự lạc quan của người tiêu dùng đang dần quay trở lại, thậm chí còn gia tăng với kỳ vọng vào năm 2024 tốt đẹp hơn

Biểu đồ đo lường sự lạc quan của người tiêu dùng – Nguồn: Kantar

Dưới tác động của nền kinh tế vĩ mô hiện nay, số lượng người tiêu dùng gặp khó khăn về tài chính đã tăng lên đáng kể trong 3 năm qua. Tuy nhiên, sự lạc quan đang dần quay trở lại hoặc thậm chí gia tăng với kỳ vọng vào một 2024 tốt đẹp hơn. Xu hướng mua sắm của người tiêu dùng tại Việt Nam trong giai đoạn nửa cuối năm 2023 mang theo những đặc điểm đáng chú ý sau:

Tập trung vào nhu cầu cơ bản và giá trị: Dưới tác động của tình hình kinh tế không chắc chắn, người tiêu dùng có xu hướng tập trung vào những nhu cầu cơ bản và sản phẩm có giá trị thực sự thay vì mua sắm dàn trải. Sự khắt khe trong việc chi tiêu và ưu tiên các khoản đầu tư cẩn thận đang thể hiện sự cân nhắc tỉ mỉ của họ.

Mua sắm thông minh: Người tiêu dùng ngày càng trở nên thông thái hơn trong việc mua sắm thông qua hành động so sánh giá cả, tìm hiểu thông tin sản phẩm qua đa kênh và đánh giá từ người tiêu dùng khác. Điều này thúc đẩy sự cạnh tranh giữa các thương hiệu và tạo ra sự thúc đẩy cho việc cải thiện chất lượng sản phẩm và dịch vụ.
Tư duy mua sắm – một phần của phong cách sống: Mua sắm không còn chỉ đơn thuần là việc mua hàng, mà ngày càng trở thành một phần của phong cách sống. Người tiêu dùng tìm kiếm những trải nghiệm thú vị, sáng tạo và thúc đẩy sự sáng tạo trong việc sắp xếp cuộc sống hàng ngày.
Trải nghiệm mua sắm khác biệt: Người tiêu dùng đang đánh giá cao những trải nghiệm mua sắm độc đáo và sáng tạo. Các sự kiện giảm giá, chương trình ưu đãi và hoạt động tương tác trong cửa hàng đều góp phần tạo nên môi trường mua sắm thú vị và đa dạng.

Trải qua hơn 6 tháng đầu năm với nhiều biến đổi và thách thức, nền kinh tế Việt Nam đã dần khôi phục với những tín hiệu tích cực từ người tiêu dùng. Thương hiệu có thể khám phá thêm những insights về thị trường, ngành hàng để định hướng các giải pháp phù hợp cho doanh nghiệp trong bộ tài liệu “Tăng trưởng vượt trội mùa lễ hội – Peak Season. Peak Performance” đến từ PMAX.